Οικοδομική άδεια – Ύπαρξη αυθαίρετων κατασκευών – Δυνατότητα αναθεώρησης της οικοδομικής άδειας λόγω αντικατάστασης επιβλέποντος μηχανικού

Σύμφωνα με το άρθρο 42 παρ. 9 Ν. 4495/2017: «9. Η οικοδομική άδεια αναθεωρείται κατά το χρόνο ισχύος της, αν παραιτηθεί ή αντικατασταθεί – αλλάξει ο επιβλέπων μηχανικός, με αίτηση που συνοδεύεται από: α) λεπτομερή τεχνική έκθεση του νέου επιβλέποντος μηχανικού, η οποία περιλαμβάνει αναλυτική περιγραφή του σταδίου των εργασιών και φωτογραφίες της κατασκευής και του περιβάλλοντος χώρου, β) δήλωση του μηχανικού που αντικαθίσταται για τη σύννομη περάτωση των εργασιών που έχει επιβλέψει, η οποία συνοδεύεται από τεχνική έκθεση, καθώς και φωτογραφίες της κατασκευής και του περιβάλλοντος χώρου. Οι οικοδομικές εργασίες στην περίπτωση αυτή διακόπτονται αμέσως και επαναλαμβάνονται μόνο μετά την αναθεώρηση της άδειας και την ανάληψη επίβλεψης από νέο μηχανικό. Αν υποβληθεί δήλωση παραίτησης του επιβλέποντος μηχανικού, η οποία συνοδεύεται από τεχνική έκθεση με τις εκτελεσθείσες εργασίες, διακόπτονται αμέσως οι οικοδομικές εργασίες και η συνέχισή τους επιτρέπεται μόνο μετά την αναθεώρηση της αδείας και την ανάληψη επίβλεψης από νέο μηχανικό. Ο επιβλέπων θεωρείται ότι απέχει από την επίβλεψη των εργασιών δόμησης που ανέλαβε και απαλλάσσεται των ευθυνών του μόνο αν δηλώσει εγγράφως την αποχή από την επίβλεψη στην αρμόδια Υ.ΔΟΜ.. Οι κρατήσεις και οι εισφορές που καταβλήθηκαν κατά την έκδοση των αδειών συμψηφίζονται κατά την έκδοση της αναθεώρησής τους. Αν δεν είναι απαραίτητη η αναθεώρηση αλλά μόνο η ενημέρωση του φακέλου της άδειας, δεν απαιτούνται πρόσθετες οικονομικές επιβαρύνσεις».

Από την ανωτέρω διάταξη προκύπτει ότι σε περίπτωση παραίτησης, αντικατάστασης – αλλαγής του επιβλέποντος μηχανικού, με την υποβολή της σχετικής αίτησης αναθεώρησης της σχετικής οικοδομικής άδειας, οι οικοδομικές εργασίες διακόπτονται αμέσως και επαναλαμβάνονται μόνο μετά την αναθεώρηση της άδειας και την ανάληψη επίβλεψης από νέο μηχανικό. Ως εκ τούτου, η διακοπή των οικοδομικών εργασιών όχι μόνο δεν κωλύει την αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας ως προς τον επιβλέποντα μηχανικό, αλλά αντιθέτως, η αναθεώρηση της άδειας ως προς τον επιβλέποντα αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για τη συνέχιση των εργασιών. Επιπροσθέτως, στην ανωτέρω διάταξη ουδεμία διάκριση ή διαφοροποίηση γίνεται αναφορικά με το λόγο αντικατάστασης του επιβλέποντος μηχανικού.

Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 42 παρ. 13 Ν. 4495/2017: «13. Αν αναθεωρηθεί άδεια δόμησης ή οικοδομική άδεια, που βρίσκεται σε ισχύ δεν επιβάλλεται πρόστιμο αυθαίρετης κατασκευής, εφόσον τηρείται το περίγραμμα της οικοδομής, ο συντελεστής δόμησης και ο συντελεστής όγκου».

Όπως δε γίνεται παγίως δεκτό από το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο: « …. μετά την χορήγηση οικοδομικής άδειας, δεν επιτρέπεται η ανάκλησή της ή η διακοπή των βάσει αυτής εκτελουμένων οικοδομικών εργασιών, εκτός αν διαπιστωθεί ότι η άδεια είναι παράνομη ή αν συντρέχει άλλος λόγος ανάκλησης, ειδικώς προβλεπόμενος από το νόμο. Η πράξη δε περί διακοπής των οικοδομικών εργασιών πρέπει να είναι ειδικώς αιτιολογημένη, να προσδιορίζει δηλαδή σαφώς τη νομική πλημμέλεια που αποδίδεται στην οικοδομική άδεια, ή τον άλλο λόγο που, σύμφωνα με τον νόμο, επιτρέπει τη διακοπή των οικοδομικών εργασιών (βλ. ΣτΕ 97/2016, 5017/2013, 2922/2011 κ.ά.)  …. Περαιτέρω, όπως έχει κριθεί, με την αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας της οποίας οι εργασίες διεκόπησαν, η διακοπή των οικοδομικών εργασιών θεωρείται ανακληθείσα και δεν χρειάζεται να εκδοθεί ρητή πράξη για τη συνέχιση των οικοδομικών εργασιών, η οποία άλλωστε, αν εκδοθεί, αποτελεί μη εκτελεστή πράξη (βλ. ΣτΕ 4708/1987, 749/2014) …. ».

Εκ του συνόλου των προαναφερθεισών διατάξεων συνάγεται ότι η διακοπή των οικοδομικών εργασιών σε καμία περίπτωση δεν αποκλείει τη δυνατότητα αναθεώρησης της οικοδομικής άδειας, αλλά αντιθέτως, με την αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας η τυχόν προηγηθείσα διακοπή εργασιών θεωρείται αυτοδικαίως ανακληθείσα και για τη συνέχιση των οικοδομικών εργασιών δεν απαιτείται να εκδοθεί ρητή πράξη.

Και η διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 5Α της ΥΑ 48123/6983/2018 (ΦΕΚ Β3136/2018), δεν αποκλείει την αναθεώρηση των παλαιών οικοδομικών αδειών και αδειών δόμησης, σε περίπτωση που έχει προηγηθεί για οποιοδήποτε λόγο διακοπή εργασιών, καθώς κατ’ εφαρμογή της ανωτέρω διάταξης, ελέγχεται τυχόν υπάρχουσα διακοπή εργασιών, με προφανή σκοπό το να διαπιστωθεί το αν με την αιτηθείσα αναθεώρηση (και εφόσον αυτή αφορά τα βασικά πολεοδομικά μεγέθη), τακτοποιούνται τυχόν υπερβάσεις της αρχικής οικοδομικής άδειας.

Εν όψει των ανωτέρω, προκύπτει ότι η διακοπή εργασιών ακόμα και λόγω της ύπαρξης αυθαιρέτων κατασκευών δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση λόγο που αποκλείει την αναθεώρηση της άδειας λόγω αλλαγής του επιβλέποντος μηχανικού (με ή χωρίς τη συναίνεσή του) αλλά και την αναθεώρησή της για τη νομιμοποίηση τυχόν υπερβάσεων αυτής. Αντίθετη τυχόν ερμηνεία, πέραν της έλλειψης κάθε νομικής βάσης, θα καθιστούσε, σε περίπτωση προηγηθείσας διακοπής οικοδομικών εργασιών λόγω της διαπίστωσης ύπαρξης αυθαιρέτων κατασκευών, αντικειμενικά αδύνατη την αναθεώρηση της άδειας ως προς τον επιβλέποντα μηχανικό ή και ως προς οποιοδήποτε άλλο στοιχείο της, παρά τα ρητά προβλεπόμενα στις προαναφερθείσες διατάξεις και τη σχετική νομολογία του ΣτΕ.

Βάσει των ανωτέρω, καθίσταται σαφές ότι κατ’ εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 42 παρ. 9 Ν. 4495/2017, σε συνδυασμό με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 5Α της ΥΑ 48123/6983/2018, επιτρέπεται σε κάθε περίπτωση η αναθεώρηση οικοδομικής άδειας για την αλλαγή του επιβλέποντος μηχανικού, ακόμα και όταν έχει επιβληθεί διακοπή εργασιών λόγω σύνταξης έκθεσης αυθαιρέτου.